Onlangs – rond Allerzielen – kwam het boek “Jij ontbreekt aan mij” uit, van de hand van Mirjam Rotenstreich. Zij is de partner van schrijver Adri van der Heijden die in 2011 schreef over het verlies van hun zoon Tonio. Mirjam schrijft ook, maar kwam er tot nu toe niet toe om over het verlies te schrijven.
In de Allerzielenviering in de Laurentiuskerk heb ik er iets over verteld. Zij schrijft in korte verhalen heel persoonlijk over hoe zij zich voelt. Dat maakt dat je heel dicht bij haar emoties kan komen.
Zo haalt zij in een van de korte verhalen een tegeltjeswijsheid aan: “Wie naar het verleden kijkt, staat met zijn rug naar de toekomst”. Wie rouwt, kan niet anders. Want als je je blik naar de toekomst richt, bestaat de kans dat daar geen plek is voor wie je zo liefhad. En als je herinneringen ophaalt, kan dat zoveel pijn doen, dat je je toch maar weer naar de toekomst keert. Afgesneden van het verleden, en afgesneden van de toekomst, niet vooruit kunnen en niet achteruit. Als je hierover nadenkt, begrijp je wellicht beter hoe iemand zich kan voelen, die rouwt over de dood van een geliefde.
Op een andere plek vertelt Mirjam: “Ook al ben ik niet gelovig, ik kan soms jaloers zijn op mensen die ervan uitgaan dat er een hiernamaals bestaat, waar zij hun geliefden weer terug zullen zien. Mij zou dat, als moeder van Tonio, de tijd dat ik hier nog op deze aarde rondloop veel rust schenken en het zou het vooruitzicht op mijn dood minder dramatisch maken.” Misschien is dat wel zo, dat mensen die geloven gemakkelijker met de dood kunnen omgaan, maar ik maak ook mee dat dit niet altijd zo is. Geloof is geen garantie om verdriet te kunnen verwerken. Het kan wel helpen, dat ervaar ik regelmatig, zeker rond het ontvangen van het sacrament van de ziekenzalving.
Mirjam Rotenstreich schrijft elders in het boek nog: “Stop het verlies in ieder geval niet weg. Bouw juist vanuit de leemte die is ontstaan een nieuw leven op, waarmee je ook een nieuwe toekomst creëert.” Die woorden zetten aan tot nadenken. Juist ook in deze herfstperiode van herdenken, van aandacht voor de dood. Misschien kunnen de zo persoonlijke verhalen in het boek “Jij ontbreekt aan mij” bemoedigen, ook al blijft de pijn van het gemis van die ander, van een deel van jezelf voelbaar.
Pastoor Paul Janssen
