Begrip

15 november 2024

Vandaag, vrijdag 15 november, vieren we de gedachtenis van de heilige Albertus, een dominicaan-bisschop uit de 13e eeuw. Hij heeft de titel ‘de Grote’ omdat hij een groot theoloog was, en van grote invloed is geweest op die andere grote Middeleeuwse theoloog, Thomas van Aquino.

In zijn tijd werden de werken van Aristoteles bekend in het Westen. Aristoteles was een Grieks filosoof uit de Oudheid, een heiden. Toch was dat geen reden om zijn denken te veroordelen. Integendeel, hij probeerde een synthese te zoeken tussen heidense filosofie en christelijke theologie. Dat was niet vanzelfsprekend in zijn tijd. Het kon tot een veroordeling door de Kerk leiden, wat een aantal theologen heeft ondervonden.

Albertus heeft commentaren geschreven op alle werken van Aristoteles vanuit een positieve houding. Dat heeft vele vruchten afgeworpen. Eén van die vruchten delen we nog steeds in de Kerk: de transsubstantiatie. Wanneer bloed en wijn worden geconsacreerd veranderen de bijkomstigheden – de dingen die niet essentieel zijn voor iets zoals de kleur – maar het wezen, de substantie wel. Voor het oog blijft het brood en wijn, maar in wezen zijn ze lichaam en bloed van Christus geworden. Het is Aristoteles die als eerste onderscheid maakte tussen wezen en bijkomstigheden.

Het is deze positieve houding van openheid en begrip die Albertus zo groot maakt. Het is een houding die uiteindelijk vruchten afwerpt. De heilige Geest is uiteindelijk overal werkzaam. In de (schijnbaar) profane wetenschappen, in andere culturen of in andere religies. Bij een goede onderscheiding van de geesten kunnen we in het andere ontdekken wat ook vruchtbaar kan zijn voor ons geloven en in de wereld staan.

Geslotenheid en onbegrip zijn doodlopende wegen. Het leidt alleen maar tot wederzijdse veroordeling, verbaal of zelfs fysiek geweld. Helaas moeten we concluderen dat onze samenleving steeds meer deze weg aan het bewandelen is. Een weg die geen waarheid verdraagt en geen leven geeft.

René de Weerd, diaken

PS Als je zo enthousiast over Albertus schrijft, moet je wel aan het lezen slaan!

Meer columns

Macht in tijden van nood

De geschiedenis kent vele onbegrijpelijke momenten. Het regime van de […]

Geplaatst: 13 december 2024

De vier weken van Advent

Het woord advent komt van het Latijnse woord adventus, dat […]

Geplaatst: 6 december 2024

Ergens over de regenboog

Onlangs was ik een dag te vroeg in Parijs. Er […]

Geplaatst: 29 november 2024

Bewaren

De herfst is nu echt begonnen! Het is de tijd […]

Geplaatst: 23 november 2024

Laatste viering in de Laurentiuskerk

Aanstaande zondag is de laatste viering in de Laurentiuskerk. De […]

Geplaatst: 8 november 2024

Dood en leven

Dood en leven liggen heel dicht bij elkaar. Dat voelen […]

Geplaatst: 2 november 2024

Bevrijding

Op 23 oktober 1944 werd Rosmalen bevrijd, op 27 oktober […]

Geplaatst: 25 oktober 2024