Carnaval. Veel mensen zullen de komende dagen uit hun dak gaan. Niet iedereen. Zo zal ik een veilig onderdak zoeken, ver van het feestgedruis. Geen polonaise aan het lijf van een Sallander!
Mijn onderdak is de stilte van het boek. Dit jaar is het 300 jaar geleden dat de filosoof Immanuel Kant werd geboren. Er verschijnen veel boeken over hem. Eén heeft mijn aandacht getrokken. Dat gaat over de waardigheid van de menselijke persoon.
Dat thema staat centraal in de filosofie van Kant. Waar de Bijbel de gelovige grondslag geeft voor de waardigheid van de menselijke persoon door te zeggen dat de mens geschapen is naar beeld en gelijkenis van God, geeft Kant de filosofische fundering door te zeggen dat de mens altijd doel van ons handelen is en nooit middel of instrument mag zijn. Anders gezegd: je moet streven naar het geluk voor ieder mens en de ander niet gebruiken voor je eigen geluk.
Kant zag als geen ander dat oorlog de menselijke waardigheid categorisch met voeten treedt. Hij pleitte daarom voor de oprichting van een Volkenbond, om een eind te maken aan oorlog. Dat ideaal lijkt verder weg dan ooit, ondanks alle goede bedoelingen.
Filosofie kan het ideaal voorhouden, zoals Kant deed. Idealen zijn kostbaar, maar ook breekbaar. Wat rest is het geloof en de hoop, dat de liefde uiteindelijk overwint. Ons geloof kan daarin het verschil maken, en het ideaal koesteren.
Aswoensdag. Het laatste Alaaf heeft geklonken, en het boek kan dicht. Nu wordt het menens. Durft u het ideaal te leven, door te bidden, te vasten en aalmoezen te geven?
René de Weerd, diaken
